Terrorismefinanciering

In de huidige wereld speelt terrorismefinanciering een steeds prominentere rol in de aandacht van de overheid, wetshandhavingsinstanties en de financiële sector. Het is een complex en gevoelig onderwerp dat diepgaande kennis en alertheid vereisen van bedrijven en professionals die betrokken zijn bij het monitoren van financiële stromen. 

Wat houdt terrorisme financiering precies in? Hoe verschilt het van andere vormen van financiële criminaliteit, zoals witwassen? En wat kunnen bedrijven doen om zich te beschermen tegen deze risico’s? 
In deze blog gaan we dieper in op het fenomeen terrorismefinanciering, de waarschuwingssignalen en de wettelijke verplichtingen.

Wat is terrorismefinanciering?

Terrorismefinanciering houdt in dat financiële middelen worden verzameld, overgedragen of gebruikt om terroristische activiteiten te ondersteunen. Dit geld kan afkomstig zijn uit zowel legale als illegale bronnen, zoals donaties, liefdadigheidsfondsen, investeringen, of zelfs kleine bedrijven die door terroristen worden opgezet. 

Dit maakt het complexer om op te sporen, omdat het geld niet altijd door een duidelijke criminele herkomst wordt getraceerd en soms afkomstig is van legitieme bronnen. Temeer ook omdat bij terrorismefinanciering niet altijd grote geldbedragen worden gebruikt. Vaak zijn het zelfs kleinere bedragen die als gift worden gestort. En vaak kan een relatief klein bedrag al voldoende zijn om bijvoorbeeld explosieven te kopen of een aanval te plannen.

Het is belangrijk om goed op de hoogte te zijn van de kenmerken van terrorismefinanciering en de subtiele manieren waarop fondsen kunnen worden ingezet om terroristische doelen te ondersteunen. Hierover zijn diverse bronnen beschikbaar bij kennisinstituties (zoals het AMLC) of toezichthouders. 

Hoe verschilt terrorismefinanciering van witwassen?

Op het eerste gezicht lijken terrorismefinanciering en witwassen wellicht vergelijkbaar, omdat beide misdaden financiële stromen gebruiken om criminele activiteiten te ondersteunen of te verbergen.

Er zijn echter fundamentele verschillen tussen deze twee vormen van financiële criminaliteit. Bij witwassen is het doel om illegaal verdiend geld een schijnbaar legitieme herkomst te geven, zodat het zonder verdenking kan worden gebruikt. De focus ligt hierbij op het verbergen van de oorsprong van het geld. Bij terrorismefinanciering ligt de nadruk echter niet op het verbergen van de herkomst van het geld, maar op het verbergen van de bestemming in verband met een specifiek (terroristisch) doel of motief. 

Hoe verloopt het proces van terrorismefinanciering?

Terrorismefinanciering verloopt doorgaans in een aantal fasen, hoewel de exacte stappen afhankelijk kunnen zijn van de organisatie en het beoogde doel. 

• Inzamelen: In de eerste fase wordt geld ingezameld, vaak via legitieme kanalen zoals donaties aan goede doelen, crowdfunding campagnes of zelfs kleine bedrijven. Soms wordt ook gebruik gemaakt van criminele activiteiten zoals drugshandel of frauduleuze transacties om fondsen te vergaren.
• Verplaatsen: Vervolgens worden de fondsen verplaatst. Dit kan lokaal gebeuren of internationaal, waarbij vaak gebruik wordt gemaakt van ingewikkelde structuren en offshore rekeningen om de geldstroom moeilijker te traceren.
• Besteden: De laatste fase is het daadwerkelijk inzetten van het geld (of goederen) voor terroristische activiteiten, wat in de praktijk uiteen kan lopen van logistieke ondersteuning tot het financieren van aanslagen.

Wat zijn de signalen van mogelijke terrorismefinanciering?

Het herkennen van signalen van terrorismefinanciering is vaak een uitdaging, omdat de bedragen relatief klein kunnen zijn en de transacties soms op het eerste gezicht legaal lijken. Toch zijn er bepaalde patronen en gedragingen die kunnen wijzen op verdachte activiteiten. 

Bijvoorbeeld:

• Ongebruikelijke of frequente betalingen naar risicolanden of offshore rekeningen, al dan niet via goede doelen.
• Financiering van vage of onduidelijke projecten in risicolanden.
• Onduidelijke financiële structuren en klanten die terughoudend zijn om informatie te delen.
• Wanneer een klant regelmatig contante stortingen doet die niet passen bij het verwachte patroon van zijn of haar bedrijf of inkomen.
• Organisaties die via tal van tussenpersonen werken en moeilijk traceerbare financiële routes hanteren, verdienen extra aandacht. 

Wat zijn de juridische verplichtingen rondom terrorismefinanciering?

Bedrijven hebben specifieke verplichtingen om terrorismefinanciering te signaleren en te melden. In Nederland zijn deze verplichtingen vastgelegd in de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). 

Deze wet schrijft onder andere voor dat bedrijven verplicht zijn om verdachte transacties te melden bij de Financial Intelligence Unit (FIU). Daarbij kan men bijvoorbeeld ook de Nationale sanctielijst terrorisme raadplegen om te toetsen of men te maken heeft met risicovolle entiteiten.

Voor accountants, advocaten, banken en andere financiële instellingen betekent dit dat zij, als wwft-plichtige instellingen, continu alert moeten zijn op risicovolle cliënten, ongebruikelijke patronen of risicovolle transacties en dat zij procedures moeten hebben om deze transacties te melden. Het niet voldoen aan deze verplichtingen kan leiden tot zware boetes en juridische gevolgen. 

Hoe kunnen bedrijven zich beschermen tegen risico's van terrorismefinanciering?

De realiteit is dat veel meer bedrijven of instellingen kunnen worden misbruikt voor terrorismefinanciering. Zeker als zij actief zijn in risicolanden. Voor handel, als goed doel of voor specifieke projecten.

Het beschermen van een bedrijf tegen de risico’s van terrorismefinanciering begint bij het creëren van een solide compliance beleid. Dit houdt onder andere in dat medewerkers getraind worden in het herkennen van verdachte signalen en dat er duidelijke protocollen zijn voor het melden van verdachte activiteiten. Dit is dus niet alleen voor wwft-plichtige instellingen van belang, maar voor alle bedrijven en organisaties die actief zijn in risicovolle branches of landen

Voor wwft-plichtige instellingen en bedrijven is het essentieel om regelmatig een risicobeoordeling uit te voeren (due diligence op belanghebbenden, klanten of leveranciers). Inclusief het raadplegen van sanctielijsten.

Dit helpt om potentiële risico’s te identificeren en maatregelen te nemen. Door een goed begrip te hebben van hun klanten, belanghebbenden of leveranciers (en de aard van de transacties of goederen), kunnen bedrijven effectief maatregelen nemen om zich te beschermen tegen de gevaren van terrorismefinanciering. 

Kortom; alle bedrijven en organisaties kunnen poortwachter zijn en hebben mogelijkheden om - los van wettelijke verplichtingen en handelsbelangen - actief bijdragen aan een wereld waarin financiële middelen niet kunnen worden misbruikt voor schadelijke doeleinden.