De Wwft uitgelegd
Voorkoming van witwassen en frauduleuze transacties
De Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) heeft als doel te voorkomen dat criminelen of fraudeurs via hun rekeningen, of middels malafide constructies, geld witwassen dat ze met strafbare feiten of wetsovertredingen hebben verdiend. Ook beoogt de wet te voorkomen dat vermogen of goederen worden gebruikt voor het financieren van terroristische activiteiten.
Wat in de Wwft wordt geregeld
In de Wwft worden aan specifieke instellingen verantwoordelijkheden toegewezen om ervoor te zorgen dat zij vanuit het 'know your customer'-principe monitoren op ongebruikelijke en risicovolle transacties en deze aan FIU Nederland melden.
Instellingen moeten tevens voorkomen dat zij zelf betrokken raken bij witwassen en terrorismefinanciering. Daartoe dienen zij de interne risico's te beheersen door specifieke procedures, maatregelen en gedragslijnen in te stellen.
Door dit zorgvuldig te doen, zorgen Wwft-plichtige instellingen ervoor dat zij hun ‘poortwachtersrol’ adequaat uitvoeren.
Voor wie de Wwft is bedoeld
Artikel 1a van de Wwft geeft aan welke organisaties verplicht zijn om aan de regels in de Wwft te voldoen. Dat zijn onder andere:
Banken
Accountants
Belastingadviseurs
Notarissen
Trustkantoren
Makelaars
Sommige handelsondernemingen
Het wat en het hoe van de Wwft
De Wwft geeft aan wat instellingen moeten doen. Het is veelal aan de instelling zelf hoe zij hieraan uitvoering geven vanuit hun risicobereidheid. Dit betekent dat het bestuur van instellingen zelf moet nadenken over de risico’s die zij lopen met betrekking tot witwassen en terrorismefinanciering en bewuste keuzes moeten maken over de maatregelen die zij nemen om die risico’s te beheersen. Dit proces moet zorgvuldig worden vastgelegd.
De belangrijkste componenten van de Wwft
In de Wwft zijn voor Wwft-plichtige instellingen, naast het risicomanagement, twee onderwerpen zeer belangrijk, namelijk:
Onderzoek naar cliëntrisico’s
Risicoprofilering
Instellingen zijn verplicht om de risico’s op witwassen en terrorismefinanciering voor cliënten effectief in te schatten.
Hiervoor verwacht de wetgever dat instellingen minimaal kijken naar de risico’s van cliënten, producten of diensten, transacties en leveringskanalen. Ook moeten instellingen in dit verband rekening houden met (risico)landen en geografische gebieden.
Door dit systematisch te doen, weten instellingen waar zij hun aandacht op moeten richten in het cliëntonderzoek en bij transactiemonitoring.
Uitvoering van het Wwft-cliëntonderzoek
In de Wwft wordt een relatief groot gedeelte gewijd aan het cliëntonderzoek en wat instellingen daarbij allemaal moeten doen. In de wet wordt ook beschreven wat een (normaal) cliëntonderzoek omvat en geeft daarin duidelijke principes mee.
Alleen als sprake is van lagere risico’s op witwassen en terrorismefinanciering mag een instelling het cliëntonderzoek vereenvoudigen. In bepaalde gevallen moeten instellingen hun cliëntonderzoek aanscherpen. Dat is het geval wanneer sprake is van hogere risico’s op witwassen en terrorismefinanciering. Daarvoor zijn verschillende kaders gegeven.
Melden van ongebruikelijke transacties
Transactiemonitoring in de Wwft
Instellingen moeten bijzondere aandacht schenken aan ongebruikelijke transactiepatronen en transacties die een hoger risico op witwassen en terrorismefinanciering met zich meebrengen.
Zij zijn verplicht om een voortdurende controle uit te oefenen op de cliënt en op (financiële) transacties die ze doen. Indien nodig moeten instellingen onderzoek doen naar de bron van de middelen om zo een inschatting te maken of er een melding gedaan moet worden aan FIU Nederland.
Melden bij FIU Nederland
De essentie van de Wwft is dat Wwft-plichtige instellingen ongebruikelijke transacties melden aan FIU Nederland. Dit is de instantie die de ongebruikelijke transacties nader onderzoekt en eventueel doormeldt aan opsporingsinstanties.
Alles wat aan FIU Nederland wordt gemeld, is staatsgeheime informatie. Ook instellingen zelf hebben een geheimhoudingsplicht over hetgeen zij hebben gemeld. Zij mogen cliënten of andere buitenstaanders daar niet over informeren. Zo worden ook de instellingen zelf beschermd.
Wwft-beleid en procedures
Om het cliëntenonderzoek en de transactiemonitoring gedegen te kunnen uitvoeren, moeten instellingen procedures, maatregelen en gedragslijnen instellen. Inclusief beleidsuitgangspunten voor het risicomanagement, risicoprofilering en te nemen besluiten over de acceptatie en/of continuering van cliënten. Ook moet er een (interne) controle zijn op de naleving van de Wwft en het beleid door een specialist, de compliancefunctionaris en/of een auditor.
Wwft-review
Alle instellingen zijn verplicht om de effectiviteit van hun procedures, maatregelen en gedragslijnen periodiek en systematisch te beoordelen en te verbeteren. Dit om te zorgen en te borgen dat de kwaliteit van het cliëntonderzoek en de transactiemonitoring van voldoende niveau is (en blijft), en om te zorgen dat alle medewerkers het Wwft-beleid blijven volgen.
Het is belangrijk om hiervan verslag te doen en daarbij expliciet te maken welke onderdelen zijn bekeken, hoe de review is aangepakt en wat de bevindingen zijn. De verbeteracties worden geagendeerd ten behoeve van het risicomanagement.
Onafhankelijke Wwft-compliancefunctie
Sommige instellingen zijn verplicht om een onafhankelijke Wwft-compliancefunctie in te richten. Deze monitort onafhankelijk of in de dagelijkse praktijk van de instelling gehandeld wordt volgens de wet en volgens de interne procedures, maatregelen en afspraken. De Wwft-compliancefunctie moet onafhankelijk zijn. Deze functiescheiding zorgt ervoor dat ‘de slager niet zijn eigen vlees keurt’.
De onafhankelijke Wwft-compliancefunctie is in ieder geval verplicht indien:
- Een instelling wordt geleid door twee of meer beleidsbepalers
- En/of voor instellingen vanaf 50 medewerkers (of meer). Dit geldt ook voor samengestelde kantoren van verschillende disciplines die samen uit meer dan 50 medewerkers bestaan.
- Meer dan 75% van de cliënten van een instelling een hoog risicoprofiel heeft
Wwft-auditfunctie
De Wwft-auditfunctie beoordeelt periodiek of de organisatie-inrichting en de ingestelde procedures en maatregelen effectief zijn. Ook controleert de auditfunctie de (interne) compliancefunctie.
Voor grotere instellingen biedt de Wwft-audit een extra (onafhankelijke) waarborg om de naleving van de wet te monitoren en/of deze te verbeteren. De Wwft-auditor kan ook een rol spelen bij een verbeterplan en het monitoren van de effectiviteit van de implementatie.
Wwft-trainingen en cursussen
Alle Wwft-plichtige instellingen zijn volgens de wet verplicht ervoor te zorgen dat medewerkers en beleidsbepalers voldoende bekend zijn met de bepalingen van de wet. Dit betekent dat zij periodiek trainingen of cursussen moeten volgen om hun kennis up-to-date te houden. De Wwft schrijft voor dat dit kennisniveau afgestemd moet zijn op de werkzaamheden en verantwoordelijkheden van de betrokken medewerkers.
Het is belangrijk dat deze trainingen niet alleen de wet zelf behandelen, maar ook praktische handvatten bieden voor het naleven van de Wwft in de dagelijkse praktijk. Denk hierbij aan het herkennen van ongebruikelijke transacties, risicobeoordelingen en het correct rapporteren aan FIU Nederland.
Anoniem meldkanaal
Voor Wwft-plichtige instellingen is specifiek verplicht gesteld dat zij, naar gelang de aard en omvang van de instelling, een anoniem en onafhankelijk meldkanaal inrichten. Via dit kanaal moeten medewerkers misstanden of zorgen over de naleving van de Wwft kunnen melden zonder dat zij hiervoor worden benadeeld.
Een goed ingericht meldkanaal biedt medewerkers de mogelijkheid om verdachte situaties of overtredingen te rapporteren. Dit draagt niet alleen bij aan de naleving van de wet, maar ook aan een veilige en transparante werkomgeving.
Hoewel intern melden natuurlijk altijd de voorkeur heeft, mogen medewerkers misstanden ook altijd extern melden bij het Bureau Financieel Toezicht, de Belastingdienst, de Nederlandsche bank en de AFM. Medewerkers zijn daarbij direct beschermd conform de Wet bescherming klokkenluiders. Dat betekent dat de werkgever hen hierom nooit mogen benadelen.
Toezicht en handhaving
De Wwft bepaalt dat toezichthoudende autoriteiten bevoegd zijn om instellingen te controleren op naleving van de wet. Deze autoriteiten, zoals De Nederlandsche Bank (DNB), de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en de Belastingdienst, kunnen handhavende maatregelen nemen bij overtredingen.
Instellingen die niet voldoen aan de Wwft kunnen te maken krijgen met forse sancties, waaronder boetes, het intrekken van vergunningen of strafrechtelijke vervolging. Het is daarom van groot belang dat instellingen hun verplichtingen serieus nemen en hun naleving van de wet op orde hebben.
Whitepaper
Download vrijblijvend onze Wwft-whitepaper! Daar vind je alle informatie over een effectieve toepassing van de Wet.
Whitepaper
Kopje koffie?
Samen kijken wat Wwft-Compleet voor jullie kan betekenen? Dat kan! Kom gerust een keer langs voor een kop koffie.
Kopje koffie?
Offerte aanvragen
Geïnteresseerd en klaar voor de volgende stap? Vraag dan een offerte aan.